Oberhausen re-selected – wschodnioeuropejskie filmy z archiwum Festiwalu Krótkich Filmów w Oberhausen
Program 1: Grząski grunt
Jeden z rozdziałów przełomowej książki amerykańskiego kuratora filmowego Amosa Vogla Film as Subversive Art poświęcony jest subwersji w Europie Wschodniej. Pisze on tak: „Nie mogąc pytać wprost, artyści zmuszeni są do stosowania alegorii, metafor i mówienia dookoła – stosowania sekretnej komunikacji, którą rozkodować musi obiorca”. Vogel miał dostęp do wschodniej kinematografii głównie dzięki Festiwalowi Krótkich Filmów w Oberhausen w Niemczech Zachodnich, gdzie bywał regularnie w latach 60. Festiwal stworzył platformę dla kina z Europy Wschodniej, co stało się jego znakiem rozpoznawczym. To, jak Vogel patrzył na sztukę subwersji i kodowania przekazu, korespondowało z tym, jak filmy z krajów socjalistycznych były postrzegane przez zachodnią publiczność: ukryte znaczenia, mowa ezopowa, ciche szepty i subtelna satyra.
Zaprezentujemy osiem wschodnioeuropejskich filmów z festiwalowego archiwum. Wszystkie zdobyły nagrody w latach 70. i 80., czasach politycznych przełomów i kryzysów, które do dziś kształtują świat. Powracając do tych filmów, zapraszamy do zweryfikowania przyzwyczajeń i stereotypów na temat tej ekscytującej epoki twórczości filmowej w Europie Wschodniej. Czy wciąż potrafimy czytać zakodowane wiadomości?
Program jest częścią trzyletniego projektu re-selected na Festiwalu Krótkich Filmów w Oberhausen. Jego kuratorem jest Tobias Hering.
Wszystkie filmy pokazane zostaną z taśmy 35mm.
-
Blok
- reż. Hieronim Neumann, Polska 1982, 9’
- Codzienne życie w domu dla lalek, zwanym blokiem mieszkalnym. Banał, groteska i niepokój widziane oczami kamery, dla której ściany nie istnieją.
-
Gry komputerowe
- reż. A. Sideljnikov, ZSRR 1987, 30’
- Otrzeźwiające podsumowanie katastrof wywołanych przez wielkie projekty – w tym wypadku osuszenie Morza Aralskiego w Azji Centralnej. W przeciwieństwie do futurystycznych sztuczek, które zestarzały się w zabawny sposób, krytyczny przekaz tego filmu jest bardziej aktualny niż kiedykolwiek.
-
Zdarzenie
- reż. Hieronim Neumann, Polska 1987, 11’
- Życie spokojnej wsi toczy się swoim torem, mimo że ziemia rozstępuje się i zaczynają z niej wyrastać betonowe domy.
-
Mikrofon
-
reż. G. Szklarewski, ZSRR 1989, 19’
- Rok po katastrofie w Czarnobylu mieszkańcy wsi położonych w strefie objętej kwarantanną opowiadają o swoim codziennym życiu. Rzadko pokazywany dokument jest wstrząsającym świadectwem zwrotnego punktu pieriestrojki.
- Program re-selected jest efektem współpracy z Arsenal – Institute for Film and Video Art w ramach projektu Archive außer sich oraz Haus der Kulturen der Welt jako część projektu The New Alphabet, wspartego przez Bundesbeauftragte für Kultur und Medien.
