Oberhausen re-selected – wschodnioeuropejskie filmy z archiwum Festiwalu Krótkich Filmów w Oberhausen
Program 2: Spokój w klasie!
Jeden z rozdziałów przełomowej książki amerykańskiego kuratora filmowego Amosa Vogla Film as Subversive Art poświęcony jest subwersji w Europie Wschodniej. Pisze on tak: „Nie mogąc pytać wprost, artyści zmuszeni są do stosowania alegorii, metafor i mówienia dookoła – stosowania sekretnej komunikacji, którą rozkodować musi obiorca”. Vogel miał dostęp do wschodniej kinematografii głównie dzięki Festiwalowi Krótkich Filmów w Oberhausen w Niemczech Zachodnich, gdzie bywał regularnie w latach 60. Festiwal stworzył platformę dla kina z Europy Wschodniej, co stało się jego znakiem rozpoznawczym. To, jak Vogel patrzył na sztukę subwersji i kodowania przekazu, korespondowało z tym, jak filmy z krajów socjalistycznych były postrzegane przez zachodnią publiczność: ukryte znaczenia, mowa ezopowa, ciche szepty i subtelna satyra.
Zaprezentujemy osiem wschodnioeuropejskich filmów z festiwalowego archiwum. Wszystkie zdobyły nagrody w latach 70. i 80., czasach politycznych przełomów i kryzysów, które do dziś kształtują świat. Powracając do tych filmów, zapraszamy do zweryfikowania przyzwyczajeń i stereotypów na temat tej ekscytującej epoki twórczości filmowej w Europie Wschodniej. Czy wciąż potrafimy czytać zakodowane wiadomości?
Program jest częścią trzyletniego projektu re-selected na Festiwalu Krótkich Filmów w Oberhausen. Jego kuratorem jest Tobias Hering.
Wszystkie filmy pokazane zostaną z taśmy 35mm.
-
Wierzchołki drzew
- reż. Dušan Trančík, Czechosłowacja 1972, 17’
- Na pierwszy rzut oka film edukacyjny o produkcji cementu, który stopniowo przemienia się w subwersyjną satyrę na zestandaryzowane metody zarówno tworzenia filmów, jak i edukacji szkolnej.
-
Kobiety pracujące
- reż. Piotr Szulkin, Polska 1978, 6’
- Wyprodukowany przez Wytwórnię Filmów Oświatowych, stworzony przez Piotra Szulkina portret sześciu pracujących kobiet, który podważa sens haseł o emancypacji przez pracę.
-
Lokomotywy
- reż. Jürgen Böttcher, NRD, 1984, 22’
- Pięknie nakręcona chorografia ciężkiej pracy fizycznej w największej stacji towarowej we wschodnich Niemczech, w Dreźnie, zimą 1984 roku. Obrazy mówią dużo więcej niż słowa.
-
Nasz wiek dwudziesty
- reż. Jadwiga Zajiček, Polska 1988, 20’
- Jadwiga Zajiček dokumentuje sceny z życia i wyznania mężczyzn, mieszkańców schroniska dla bezdomnych. Film przeciwstawia działalność katolickich organizacji charytatywnych cyniczności całego systemu, jednocześnie pokazując, jak kryzys społeczny odzwierciedla się w cierpieniu jednostek.
- Program re-selected jest efektem współpracy z Arsenal – Institute for Film and Video Art w ramach projektu Archive außer sich oraz Haus der Kulturen der Welt jako część projektu The New Alphabet, wspartego przez Bundesbeauftragte für Kultur und Medien.
