Egzotyzacja, pułapka emancypacji wykluczonych
Udział wzięli: Vincent Rumahloine, Igor Stokfiszewski
Znaczącym dorobkiem krytycznego postrzegania historii, kultury i sztuk wizualnych jest fakt, że kwestie tożsamości lokalnych/rdzennych społeczności czy też różnych wykluczanych grup są dostrzegane lub też wkraczają do głównego dyskursu, rozbijając jego heterohegeniczny charakter. To właśnie narracja o wykluczonych, pozbawionych głosu wytrąca z łatwo przyswajalnego postrzegania rzeczywistości. Gentryfikacja, wykorzenienie czy też zawłaszczenie czyjejś tożsamości kulturowej nadal stanowią kluczowe problemy badawcze czy też artystyczne. Często dzięki zaangażowaniu i krytycznemu podejściu udaje się uświadomić odbiorcy ważność otaczających go mikro tożsamości. Jednak walka o pamięć i uznanie pociąga za sobą zagrożenie wpisania wykluczonych w ramy egzotyzacji, czy też gettoizacji. Podkreślając odmienność, nie rzadko fetyszyzuje się lokalną tożsamość, czy też tożsamość kulturową. To właśnie rodzi zagrożenie egzotyzacji, usankcjonowanie inności i działania w kontekście jakiś ustalonych odgórnie norm. Czy w aktualnej rzeczywistości gdzie kwestia tożsamości staje się orężem do marginalizowania „innego”, emancypacja wykluczonych nie skazuje ich na egzotyzacje? Jak prowadzić narrację kulturową by przełamywać takie zagrożenia? Jak współcześnie wygląda kwestia transformacji w podejściu do lokalnych społeczności i tożsamości?
Igor Stokfiszewski - badacz, uczestnik i inicjator działań z zakresu teatru społecznego, teatru wspólnoty i sztuki zaangażowanej, aktywista. Współpracował m.in. z Teatrem Łaźnia Nowa (Kraków), Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards (Pontedera, Włochy), niemieckim kolektywem Rimini Protokoll oraz z artystami – Arturem Żmijewskim, Pawłem Althamerem i Jaśminą Wójcik. Jako dramaturg realizował spektakle teatralne w reżyserii Wojtka Klemma, Agnieszki Olsten i Bartosza Szydłowskiego m.in. w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Studio w Warszawie oraz Teatrze Współczesnym we Wrocławiu.
Vincent Rumahloine (Indonezja) - posługuje się fotografią, wideo i wystawą. Ukończył Wydział Sztuk Pięknych w Bandung Institute of Technology (2009). Do 2014 roku pracował jako nauczyciel sztuki w szkole średniej, a to doświadczenie pozwoliło mu wypracować przyszłe metody interakcji z różnymi społecznościami. Od 2011 roku jest zaangażowany w pracę socjalną jako wolontariusz w różnych organizacjach działających w Bandungu, m.in. Rumah Cemara Center – ośrodek leczenia HIV i uzależnienia od narkotyków – oraz w działania przeciwko wykluczeniom. Są to doświadczenia istotne dla jego praktyki artystycznej.
Kuratorzy programu dyskursywnego towarzyszącego wystawie „Gotong Royong. Rzeczy, które robimy razem”: Marianna Dobkowska i Konrad Schiller