Joanna Rajkowska

U–jazdowski / Program / Projekty społeczne / Joanna Rajkowska

12/12/2002

projekt w przestrzeni publicznej

Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich

Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich to projekt publiczny w przestrzeni miasta. Jego głównym elementem jest sztuczna palma daktylowa: Phoenix Canariensis, która stoi w Warszawie na skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich i Nowego Światu, na wysepce ronda de Gaulle’a i pozostanie tam przez 12 miesięcy.

„Pisaliśmy o Izraelu, zastanawiałam się nad zakończeniem tekstu. Wtedy chyba nastąpiło we mnie jakieś zwarcie i ponakładały się na siebie klatki pamięci z Warszawy i te z Jerozolimy np. z placu przed hotelikiem Faisal, gdzie mieszkaliśmy. I jeszcze jedna klatka: pocztówka, którą znaleźliśmy na Starym Mieście w Jerozolimie. Był tam łysy wzgórek, a na nim rachityczna biedna palma. Pod spodem napis: „Pozdrowienia z Hebronu”, albo po prostu „Hebron”, nie pamiętam dobrze. Zrobiła na mnie wrażenie. Wyglądała, jakby była drukowana w Polsce, gdzieś w latach 80.” (fragment wywiadu udzielonego przez Joannę Rajkowską Arturowi Żmijewskiemu)

Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich są pomysłem wziętym z języka, z opowiadania, z próby opisania podróży do Izraela. Szpalery palm wzdłuż Alej Jerozolimskich miały stanowić podsumowanie wyprawy, którą Joanna Rajkowska i Artur Żmijewski odbyli wiosną 2001 roku. W rozumieniu dosłownym jest to przeniesienie widoku, który w Izraelu jest oczywisty, do Warszawy, na ulicę, której nazwa z kolei odsyła do Izraela. W warstwie mniej dosłownej palma nawiązuje do wyrażenia, którym w języku polskim opisujemy coś nie do pomyślenia, coś poza naszym sposobem pojmowania, coś, co mówiąc krótko uznajemy za idiotyczne. Z pewnością ta palma jest zbiorowym, absurdalnym przedsięwzięciem wielu osób i w ten sposób spełnia się jej podstawowa funkcja: zgromadzić ludzi, postawić wobec czegoś, czego nie rozumieją.

Palma jest wykonana z tworzyw sztucznych i materiałów naturalnych, jest przystosowana do warunków zewnętrznych – odporna na deszcz, śnieg i niskie temperatury – a także zabezpieczona od skutków promieniowania słonecznego. Liście wykonane są z polietylenu z filtrem UV. Umieszczona wewnątrz pnia konstrukcja zapobiega przechylaniu się jej pod wpływem wiatru. Stalowy trzon jest obłożony poliuretanem strukturalnym oraz korą, odpowiednio zabezpieczoną chemikaliami. Całość jest osadzona na metalowej konstrukcji, umocowanej prefabrykatami betonowymi. Wysokość palmy wraz z koroną wynosi ok. 15 metrów. Palma została zaprojektowana przez autorów projektu, a wykonana przez firmę Soul-utions.Com w Stanach Zjednoczonych.

Jako projekt istniejący w przestrzeni publicznej, w ważnym punkcie komunikacyjnym miasta, wymagał pozwoleń wielu instytucji, pozytywnej opinii władz miasta, a także przychylności sponsorów, ponieważ nie jest finansowany ze środków publicznych.