07

Jaśmina Wójcik i Projekt Ursus Zakłady

współpraca: Igor Stokfiszewski, Dominik Strycharski, Rafał Urbacki, Jakub Wróblewski
trailer filmu Symfonia Fabryki Ursus, 2017
wideo 1'25'', storyboardy do filmu, koncepcja wizualna: Jakub Wróblewski
dokument z planu zdjęciowego filmu Symfonia Fabryki Ursus, 2017
wideo 16', reżyseria: Jean Prisset
Projekt Ursus Zakłady, diagram; projekt i wykonanie: Hanna Dyrcz
 

Ursus to dzielnica Warszawy, a także nazwa działającej tam przez prawie sto lat największej w Europie fabryki traktorów. Dawała ona zatrudnienie kilkunastu tysiącom osób. Większość z nich mieszkała w osiedlach zbudowanych wokół fabryki specjalnie dla nich. Fabryka została zamknięta w efekcie transformacji politycznej i ekonomicznej Polski. Współczesny Ursus zawdzięcza swój charakter przemysłowi i aktualnie stoi przed wieloma wyzwaniami, takimi jak przekształcanie terenów przemysłowych w mieszkaniowe, masowe wyburzenia hal pofabrycznych, napływ kilkunastu tysięcy nowych mieszkańców, a także zachowanie pamięci po zamkniętych Zakładach Przemysłu Ciągnikowego. Zainicjowany przez Jaśminę Wójcik i Igora Stokfiszewskiego Projekt Ursus Zakłady służy zachowaniu pamięci po dawnej fabryce, a także budowaniu wokół niej tożsamości dzielnicy poprzez akcje artystyczne, animacyjne, performanse, parady, działania aktywistyczne wykorzystujące społeczne narzędzia współdecydowania o mieście, takie jak budżet partycypacyjny i wykupienie zabytkowej Kolekcji Fabryki Ursus przez władze Warszawy na poczet społecznego muzeum, które zostanie niebawem otwarte w dzielnicy. Co ważne, nie chodzi tylko o partycypację, czyli współuczestnictwo, ale o radykalny zwrot demokratyczny ku współdecydowaniu, współkreowaniu i współzarządzaniu, o swobodną autoekspresję jednostek i grup, niezbędną dla zaistnienia dobrej wspólnoty, samą wspólnotę, wyczuloną na indywidualne potrzeby i nadzieje oraz oddolną sprawczość. Rolą artystów jest tu jedynie animacja, czyli pomoc w tworzeniu platform dla indywidualnej i zbiorowej artykulacji oddolnych potrzeb i oczekiwań, kreowanie zbiorowych procesów tak, by z komponentów indywidualnych wyłaniała się wspólnota, pozostająca w dbałości o to, co jednostkowe oraz dociążanie oddolnej sprawczości, czynienie na rzecz przekucia potrzeb i oczekiwań w fakty w rzeczywistości. W ramach wystawy artyści prezentują materiały dokumentujące siedmioletnią pracę na terenie dzielnicy, a także pierwsze rezultaty podjętej przez nich dzięki Nagrodzie filmowej PISF i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (z Jakubem Wróblewskim) pracy nad pełnometrażowym filmem, rysującym historię Ursusa i nowe konteksty nabudowane wraz z gentryfikacją dzielnicy.

W grudniu w ramach programu publicznego Rafał Urbacki i Dominik Strycharski przeprowadzą działania muzyczne i choreograficzno-performatywne, podejmujące temat pamięci ciała w oparciu o gesty i dźwięki miejsc pracy robotników z nieistniejącej fabryki Ursus. W działaniach weźmie udział Intervalo-Escola, społeczność Ursusa i publiczność.

 

Jaśmina Wójcik (Polska)

Artystka oddana aktywizmowi i sztuce skupionej na społeczności. Adiunkt na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 2016 otrzymała I nagrodę w Konkursie Filmowym, przyznaną przez Muzeum Sztuki Współczesnej i Państwowy Instytut Filmowy za swój pełnometrażowy film Symfonia Fabryki Ursus. W 2015 otrzymała (razem z Izą Jasińską, Pat Kulką i Igorem Stokfiszewskim) Grand Prix Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej za projekt „Fabryka. Ursus 2014”, wkomponowany w przestrzeń miejską byłych Zakładów Mechanicznych w Ursusie. W 2015 brała udział w projekcie Radical Democracy: Reclaiming the Commons; jako członek drużyny warszawskiej była jednym z inicjatorów Miasto – Wspólna Sprawa, nieformalnej koalicji warszawskich inicjatyw pracujących na rzecz ochrony przestrzeni publicznej.

Igor Stokfiszewski (Polska)

Krytyk literacki, dramaturg, członek zespołu „Krytyki Politycznej”. Studiował polonistykę na uniwersytetach Łódzkim i Jagiellońskim. Autor książki Zwrot polityczny (2009). Publikował m.in. w Gazecie Wyborczej, Tygodniku Powszechnym, Ha!arcie, FA-arcie, Notatniku TeatralnymDieTageszeitung. Jako recenzent współpracował z programem telewizyjnym Kinematograf (TVP1) i Czytelnia (TVP Kultura). Współpracuje z Teatrem Nowym w Warszawie, Teatrem Łaźnia Nowa w Krakowie i Berlin Biennale.

Numery przyporządkowane uczestnikom/projektom w opisie, odpowiadają numerom na mapie wystawy.