Francis Alӱs – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Wystawa Nawijać–rozwijać (Projekty afgańskie, 2010–2014) to pierwsza w Polsce indywidualna prezentacja twórczości Francisa Alӱsa (ur. 1959). Projekt, realizowany we współpracy z Museo d'Arte Contemporanea Donnaregina-MADRE w Neapolu, koncentruje się na najnowszych pracach Alӱsa wykonanych podczas jego wielokrotnych pobytów w Afganistanie w latach 2010–2014. Tytułowej pracy wideo Reel–Unreel (Nawijać–Rozwijać), towarzyszy obszerny wybór obrazów, rysunków, kolaży, szkiców, dokumentów i efemeraliów składających się na Projekty afgańskie. Tworzą one swego rodzaju archiwum o strukturze przywodzącej na myśl dziennik podróży. Pokazane zostaną w powiązaniu z dwoma wcześniejszymi, ikonicznymi dziełami tego artysty: Paradox of Praxis I (Sometimes Making Something Leads to Nothing) i The Green Line, w których Francis Alӱs podejmuje dialog z modernistyczną tradycją medium rzeźby oraz malarstwa.

Reel–Unreel (Nawijać–Rozwijać), film wyprodukowany w 2011 roku w ramach dOCUMENTA (13), jest główną pracą na wystawie, a zarazem wypowiedzią artysty na temat sztuki filmowej, swojego rodzaju hołdem dla odchodzącego do przeszłości filmu analogowego. Tytuł z jednej strony odnosi się do przedstawionej w nim narracji, z drugiej zaś do fenomenu samego medium filmowego, z nawijaniem i zwijaniem taśmy na projektorze. Alӱs wykorzystuje tu również swoistą grę słów w języku angielskim, reel/real (nawijać/realny) i unreel/unreal (rozwijać/nierealny), aby podkreślić daleki od rzeczywistości obraz, jaki zachodnie media wykreowały na temat współczesnego Afganistanu.

Francis Alӱs jest autorem dzieł bardzo zróżnicowanych formalnie, od prac wideo po instalacje, obrazy, rysunki, animacje, obiekty i fotografie. To jeden z najważniejszych artystów współczesnych, znany na świecie ze swoich performatywnych akcji dokumentowanych na wideo, wnikających w społeczne i polityczne modele środowisk wielkomiejskich. Artysta wykorzystuje nietradycyjne metody twórcze, m.in. praktykując niemal obsesyjnie spacery po mieście, dzięki którym indywidualizuje pojęcie przestrzeni publicznej, a także ujawnia napięcie między tym, co polityczne, a tym, co poetyckie. Francis Alӱs wykorzystuje medium performansu do interpretowania złożonych relacji między kwestiami politycznymi, społecznymi i kulturalnymi we współczesnym społeczeństwie.

•  
• Kuratorka
  • Ewa Gorządek
•  
• Francis Alÿs 
  • (ur. 1959, Antwerpia, Belgia) od 1986 roku mieszka i pracuje w Mexico City. Wystawa retrospektywna tego artysty (Francis Alÿs: A Story of Deception) zorganizowana została w latach 2010-2011 przez Tate Modern, Londyn; Wiels Centre d’Art Contemporain, Bruksela; MoMA-Museum of Modern Art, Nowy Jork i MoMA-PS1, Long Island City, Nowy Jork. Alӱs miał też wiele wystaw indywidualnych w tak prestiżowych instytucjach, jak Irish Museum of Modern Art, Dublin (2010); The Renaissance Society at the University of Chicago (2008); Hammer Museum, Los Angeles (2007); Hirshhorn Museum-Sculpture Garden, Waszyngton, DC (2006); Portikus, Frankfurt (2006); MALBA, Buenos Aires (2006); Kunstmuseum Wolfsburg; Musée d’Art Contemporain, Avignon (2004); Kunsthaus, Zurich (2003); Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt (2003). W 2012 roku, z okazji dOCUMENTA (13), artysta prezentował w Kabulu, w ruinach Cinema Behzad, kina specjalnie udostępnionego na tę okoliczność, swój film REEL-UNREEL - pracę będącą głównym elementem wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. Alÿs uczestniczył też w wielu międzynarodowych biennale sztuki, m.in. Bienal de São Paulo (2010, 2004 i 1998), Biennale w Wenecji (2007, 2001 i 1999), Shanghai Biennale (2002), Istanbul Biennial (2001 i 1999) oraz Havana Biennial (2000 i 1994).