Cinephile - Spoglądam w ciemność – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

W pozakonkursowej sekcji Cinephile zaprezentujemy twórczość węgierskich reżyserów.
Pokazy odbędą się w dwóch blokach. W pierwszym zaprezentujemy pełnometrażowy film fabularny.

Zmierzch | György Fehér | Węgry | 1990 | Fabularny | 101’

Podziwiane, lecz od dawna niedostępne dzieło wpływowego węgierskiego autora i stałego współpracownika Béli Tarra, György’ego Fehéra, „Zmierzch” jest jednocześnie egzystencjalną tajemnicą morderstwa i okazałą medytacją nad czasem i przestrzenią. Oszałamiająco ukazaną w bogatej czerni i kaskadowych szarościach przez operatora Miklósa Gurbána (Werckmeister Harmonies). Tramway Film Festival z dumą zaprezentuje „Zmierzch” po raz pierwszy w Polsce w zupełnie nowej cyfrowej wersji przygotowanej przez Narodowy Instytut Filmowy – Węgierskie Archiwum Filmowe i FilmLab, nadzorowanej przez Gurbána. Międzynarodowa premiera cyfrowej wersji filmu odbyła się na tegorocznym Berlinale.

O filmie wspominano jednym tchem obok innych filmów z tamtych czasów, takich jak Potępienie (Béla Tarr, 1988) i Woyzeck Jánosa Szásza (1994), ale pod wieloma względami jest mniej „czytelny” niż którykolwiek z tych filmów. Węgierski krytyk filmowy György Báron napisał, że zna niewielu filmowców, którzy potrafiliby wniknąć w ludzkie twarze tak głęboko jak György Fehér. Jako jednego z nich wymienił Carla Theodora Dreyera.

W odległym górskim lesie zostaje znaleziona martwa młoda dziewczyna, która wcześniej doznała przemocy na tle seksualnym. O popełnienie przestępstwa podejrzany jest handlarz z przeszłością kryminalną, lecz detektyw prowadzący śledztwo nie wierzy w jego winę. Znajduje rysunek wykonany przez ofiarę z czarnym „olbrzymem” i jego samochodem, który jego zdaniem przedstawia sprawcę. Mając nadzieję na ujęcie przestępcy, wykorzystuje matkę i jej małą córkę jako „przynętę” na opuszczonej stacji benzynowej. Ta filmowa adaptacja często wykorzystywanych motywów z twórczości Friedricha Dürrenmatta jest równie surowa jak świat przyrody, w którym się rozgrywa. Fascynujący czarno-biały film György’ego Fehéra, w którym detektyw porusza się w świecie rozmytej moralności, składa się z około 50 ustawień kamer wykorzystujących pomysłowe jazdy i panoramy. Podobnie jak w przypadku twórczości innego Węgra Béli Tarra (który był doradcą przy tym filmie), styl narracji Fehéra „wydłuża” czas.