Focus on Lithuania I
Tramway Film Festival
Moja styczność z kinem litewskim rozpoczęła się mniej więcej dziesięć lat temu od zapoznania się z twórczością Sharunasa Bartasa, Audriusa Stonysa i Valdasa Navasaitisa - filarów Kinemy, pierwszego niezależnego prawnie i artystycznie litewskiego studia filmowego założonego u schyłku Związku Radzieckiego w 1989 roku. Wraz z odzyskaniem przez Litwę niepodległości, na mapę kina światowego wkroczyła uzdolniona generacja litewskich twórców.
W ostatnich kilku latach litewskie filmy krótkometrażowe zdobyły uznanie na arenie międzynarodowej. A nowe pokolenie reżyserów daje nadzieję na rozkwit tej kinematografii. Warto się temu przyglądać, lecz najpierw poznać kierunki rozwoju młodego kina litewskiego.
W tym celu zdecydowałem się na stworzenie autorskiego programu kuratorskiego podczas pierwszej edycji Tramway Film Festival. Jak wskazuje praktyka festiwalowa, jednogłośne podejmowanie decyzji pozwala na zachowanie większej spójności programowej. Moim zamierzeniem było pokazanie spektrum wyrazów artystycznych, zgodnych z ideą festiwalu, a więc wizji i odwagi twórczej oraz wzajemnego przenikania się kina fabularnego i eksperymentalnego.
Pośród wybranych filmów znajdziemy te, których premiery światowe odbyły się na największych festiwalach filmowych. Dokonując selekcji, nie sugerowałem się jednak nagrodami i innymi festiwalami. Nie chcę, żeby Tramway Film Festival był kopią, lecz żeby poruszał się po samodzielnie wybudowanych torach i odkrywał nowe talenty.
Wybrane filmy, z wyjątkiem jednego, zostały zrealizowane w latach 2019 – 2023. Większość z nich powstała niezależnie, już po zakończeniu edukacji. Dwa prezentowane filmy studenckie powstały w Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie.
Spoglądając na listę wybranych filmów, znajdziemy tutaj zarówno bardzo intensywne kino narracyjne, poetyckie pejzaże ludzkiej duszy, jak również kino eksperymentalne. Tematyka podejmowana przez młodych litewskich twórców jest bardzo różnorodna. Od zmagania się z dziedzictwem postsowieckim i kina drogi poruszającego się w mroku samotności i poszukiwaniu porozumienia międzypokoleniowego, przez egzystencjalną wędrówkę w głąb ludzkiej duszy z zacieraniem się granicy między żywymi i umarłymi, aż do relacji człowieka ze środowiskiem i przyrodą przez wsłuchiwanie się w cykle natury i mity greckie.
Chciałbym podziękować Lithuanian Shorts, w szczególności Gabrielė Cegialytė, za wielką pomoc, także wszystkim litewskim reżyserom, których filmy obejrzałem, była to fascynująca podróż.
Bartosz Reetz, pomysłodawca i dyrektor artystyczny Tramway Film Festival
Od kilku lat litewskie filmy krótkometrażowe przeżywają złotą erę. Nowa fala wyjątkowo utalentowanych filmowców zyskała międzynarodowe uznanie, prezentując swoje dzieła na cenionych festiwalach, takich jak Cannes, Berlinale czy Wenecja. Dziewięć wybranych litewskich filmów krótkometrażowych stanowi przykład śmiałego eksperymentowania i ducha przesuwania granic wschodzących talentów, a także ich wyjątkowego głosu artystycznego.
Gabrielė Cegialytė, project manager w Lithuanian Shorts, dyrektor Vilnius Short Film Festival
Lista filmów wybranych do sekcji pozakonkursowej
Focus on Lithuania I:
Alizava | Andrius Žemaitis | Litwa | 2021 | 39' | polska premiera
Dummy | Laurynas Bareiša | Litwa | 2020 | 13'
The Bearers of Memories | Miglė Križinauskaitė-Bernotienė | Litwa | 2020 | 13' | polska premiera
The Noisemaker | Karolis Kaupinis | Litwa, Szwecja | 2014 | 15'
