W oku słońca
Pokaz filmu Marty Bogdańskiej Next Sunday i dyskusja panelowa
Na początku lat sześćdziesiątych XX wieku Oscar Niemeyer przyjechał do Libanu, aby zaprojektować kompleks budynków na planowaną wystawę światową. Do wystawy jednak nie doszło, ponieważ w Libanie wybuchła piętnastoletnia wojna domowa. Dziś przestrzeń Międzynarodowych Targów Rachid Karameh w Trypolisie jest uważana za jedną z ikon modernistycznej architektury, ale pozostaje niewykorzystana i niemal niedostępna dla mieszkańców miasta.
Film Marty Bogdańskiej Next Sunday opowiada o grupie nastolatków, którzy wbrew zakazom postanawiają przechwycić tę niezwykłą przestrzeń i się w niej zadomowić. Wspólnie spędzają tam wolny czas, jeżdżą na rowerach BMX. Miejsce to staje się ważną częścią ich indywidualnych historii, nadziei i marzeń. Równocześnie dzięki ich subwersywnej aktywności niszczejący obiekt na nowo nabiera życia.
W 2023 roku przestrzeń targów w Trypolisie została w trybie pilnym wpisana na listę obiektów zagrożonych Światowego Dziedzictwa UNESCO. Tymczasem niszczenie kulturowego dziedzictwa stanowi jeden z głównych celów imperialnej polityki państw prowadzących obecnie wojny zarówno w Ukrainie, jak i w Palestynie, w Syrii czy ostatnio także w Libanie.
Po projekcji filmu zapraszamy na rozmowę, w której zastanowimy się nad wywrotowym potencjałem architektury oraz nad kwestią oddolnego aktywizmu na rzecz ochrony dziedzictwa. Przyjrzymy się konkretnym przykładom działań lokalnych społeczności w ogarniętych wojną krajach Bliskiego Wschodu. Zobaczymy, jak poprzez codzienne praktyki oporu społeczności te stawiają czoło okupacji, walczą o przetrwanie, zachowanie miejsca do życia i ochronę kulturowej ciągłości.
W rozmowie udział wezmą:
Marta Bogdańska – artystka wizualna, fotografka, menedżerka kultury, twórczyni filmów (m.in. Jednorożec, Pomiędzy i Next Sunday) i edukatorka FotoPlus. Przez 7 lat mieszkanka Libanu. Należy do międzynarodowych platform Futures Photography i Women Photograph. Obecnie przygotowuje premierową wystawę nowego projektu Vive la Résistance! w Instytucie Fotografii Fort jako laureatka Ogólnopolskiego Programu Dotacyjnego „Artystyczna Podróż Hestii” na rok 2024. W tym roku wygrała także rezydencję artystyczną „Artist Meets Archive #4” w Internazionale Photoszene w Kolonii oraz Archivo Platform LAB2025.
Rima Marrouch – dziennikarka i reporterka „Al-Hayat”, National Public Radio, Reuters, BBC i „Los Angeles Times”. Relacjonowała wydarzenia z Syrii i Libanu, siedziby ONZ w Nowym Jorku oraz Wielkiej Brytanii. Członkini Komitetu Ochrony Dziennikarzy, w ramach którego badała program Bliski Wschód i Afryka Północna. Obecnie Oficer ds. Komunikacji dla Światowej Organizacji Zdrowia w Genewie.
Ala Qandil – polsko-palestyńska reporterka, działaczka społeczna. Była korespondentka PAP w Palestynie/Izraelu. Współpracowała m.in. z Al Jazeerą, Middle East Eye, „Le Monde diplomatique Polska”, Wirtualną Polską. Autorka web-doca „Obliterated Families" dokumentującego izraelską ofensywę na Strefę Gazy w 2014 roku. Założycielka Spółdzielni Socjalnej Słuszna Strawa. Działaczka na granicy polsko-białoruskiej. Obecnie prowadzi Polsko-Palestyńską Inicjatywę na rzecz Solidarności Kaktus przy Stowarzyszeniu Nomada.
Małgorzata Kuciewicz – w duecie z Simone De Iacobisem jako CENTRALA tworzą projekty pod hasłem „Amplifikacja natury” oparte na badaniach relacji pomiędzy architekturą i procesami przyrodniczymi. Centrala bada i popularyzuje powojenny modernizm min. Warszawa Powiśle (2009), dom Zofii i Oskara Hansenów w Szuminie (od 2013), dorobek Jacka Damięckiego (od 2014) czy Aliny Scholtz (od 2019). CENTRALA prezentowała swoje projekty na Biennale Architektury w Wenecji (2018, 2023), London Design Biennale (2021), Triennale Architektury w Lizbonie (2022), Gwangju Biennale (2023). Od 2017 roku stale współpracuje z Charkowską Szkołą Architektury.
Prowadzenie – Małgorzata Szczurek: romanistka, tłumaczka, wydawczyni. Redaktorka naczelna Wydawnictwa Karakter, którego jest współzałożycielką. Współpracowała z Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Publikowała m.in. w miesięczniku „Znak”, „Książkach. Magazynie do Czytania”, „Tygodniku Powszechnym” i „Czasie Literatury”. Przetłumaczyła m.in. powieści „To oślepiające, nieobecne światło” Tahara Ben Jellouna oraz „Sprawa Meursaulta” Kamela Daouda. Zredagowała dziesiątki książek poświęconych architekturze, projektowaniu oraz perspektywie dekolonialnej. W księgarni Karakter kuratoruje cykl debat „Uczyć się od Południa”, którego celem jest upowszechnianie literatury, sztuki i filozofii obszarów Bliskiego Wschodu, Afryki i Karaibów.
