Eliza Proszczuk
Dziewczyny z Zamku
Dziewczyny z Zamku to część dużego, realizowanego od 2012 roku projektu Elizy Proszczuk, malarki, rysowniczki, twórczyni książek artystycznych oraz prac w przestrzeni publicznej.
Zamek to z jednej strony określenie zakładu karnego o zaostrzonym rygorze, ciężkiego więzienia, w którym artystka realizowała swój projekt. Z drugiej natomiast strony jest to rodzaj budowli, w której projekt ten jest obecnie prezentowany.
Dziewczyny z Zamku to zatem zarówno trzy młode dziewczyny skazane za ciężkie przestępstwa i osadzone w zakładzie karnym o zaostrzonym rygorze, uczestniczki projektu, jak i dziewczyny, które gdzieś w głębi, dzięki uczestnictwu w nim, potrafią być jeszcze jak księżniczki z pięknego zamku, które czekają na swojego księcia.
Dziewczyny z Zamku to opowieść o tym, jak poprzez sztukę trzy dziewczyny mogą powrócić do świata kolorów, kolorowych bajek i radości wspólnej zabawy, przekształcić, choćby na chwilkę, przestrzeń pozbawionego kolorów więzienia w przestrzeń wielobarwnej wolności i odzyskać – na również chwilkę, ale jakże cenną – poczucie swobody. Pomimo swojej wielobarwności opowieść ta nie jest jednak opowieścią dziecięcą i radosną.
Projekt Elizy Proszczuk wydarza się przede wszystkim, ale nie tylko, w przestrzeni między zniewoleniem a wolnością, izolacją a uczestnictwem we wspólnym działaniu, dojrzałością a dzieciństwem oraz ograniczeniem wolności ekspresji a swobodą jej praktykowania. Stanowi on również wprowadzenie do przestrzeni refleksji i dyskusji o roli sztuki i artystów w działaniach resocjalizacyjnych i ich skuteczności, a także do przestrzeni refleksji i dyskusji o „kulturze jako więzieniu”, zarówno w aspekcie społecznym, jak i symbolicznym, oraz, w szczególności, o sztuce, zarówno w jej aspekcie wyzwalającym, dopuszczającym, nawet mimo zniewolenia, uwięzienia i izolacji, do przestrzeni wolności, jak i w jej aspekcie opresyjnym, uniemożliwiającym dostęp do niej.
Na wystawę, prezentującą projekt artystki, składają się cztery obrazy filmowe – dwie wideoprojekcje oraz dwa filmy wideo – oraz obiekty: kostiumy z zabawek i zabawki wykonane przez uczestniczki projektu.
- Tekst
- Marek Goździewski
