Maria Elena Bonet – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Od kilku lat, Maria Elena Bonet zgłębia temat rozpadu tożsamości narodowej. W historii własnej rodziny, ziemi i doświadczeń poszukuje źródeł siły, która może pomóc znaleźć sposób na przetrwanie w brutalnej rzeczywistości. Twórczość Bonet jest często metaforyczna i poetycka, ale opiera się na prawdziwych wydarzeniach. Efektem tej duchowej i twórczej pracy artystki jest projekt Moja rzeka, który łączy w sobie tematy dotyczące pamięci przodków i narodu, wspólnych i osobistych ran oraz sposobów ich gojenia.

Projekt obejmuje trzy cykle fotograficzne: River (Koryto rzeki), Source (Źródło) i River Mouth (Ujście rzeki) – każda z nich to wizualne wyobrażenie rzeki jako strumienia życia i procesu duchowego rozwoju. Wszystkie fotografie wykonane zostały techniką fotograficznego druku alternatywnego – cyjanotypii. 

Projekt powstawał przez dwa lata i w tym czasie przekształcił się z osobistego dialogu autorki w studium białoruskiej tożsamości. Jak cienki strumień, który zamienia się w rzekę i dąży ku wolnemu morzu, Bonet rozpoznaje najpierw siebie, swoją rodzinę i przodków, a następnie swoich potomków, łącząc ich jedną krwią – czystą wodą rzeki Niemen. Z natchnieniem i zaufaniem do samej siebie Bonet stworzyła coś więcej niż projekt wystawienniczy – prawdziwy sposób na poszukiwanie własnych korzeni i pewności nie tylko w przyszłości, ale również w przeszłości.

Nieprzypadkowe jest użycie w tym projekcie cyjanotypii, autorskie odczytanie techniki prawie zapomnianej w naszych czasach wypełniło dzieła sakralną poezją, a surrealizm obrazów zniósł prawa czasu i przestrzeni, jednocząc razem ja-przeszłość, ja-teraźniejszość i ja-przyszłość. Współbrzmienie niebieskiego koloru cyjanotypii i niebieskiego koloru-odbicia nieba w wodzie, zamienia wystawę w rzekę naszej zbiorowej pamięci, która płynie wzdłuż starożytnych brzegów do wiecznego morza, gdzie wolność czeka nas wszystkich.

Oprócz prac drukowanych projekt obejmuje dwa filmy krótkometrażowe. Pierwszy to Radonica, nazwany na cześć dnia pamięci zmarłych na Białorusi. Według artystki pamięć o rodzinie i szacunek dla więzi między pokoleniami czyni życie prawdziwie satysfakcjonującym, odsłania pełniejszy obraz nas samych i przyczynia się do kształtowania niezależnego światopoglądu. W filmie można usłyszeć oryginalną kołysankę, nagraną na białoruskiej wsi przez folklorystkę Irinę Mazyuk.

Drugi film, zatytułowany Moja rzeka, to podróż wzdłuż brzegów osobistej pamięci, intuicji i pożądania. Podczas kręcenia filmu Maria podążała wzdłuż Niemna, od źródła do ujścia rzeki do Bałtyku. Atmosfera rzeki tworzy swoisty rytm, a pośród tego żywiołu stajemy się jego częścią. Taniec strumienia – zawsze inny, ale monotonny – to taniec czasu. «Unoszę się obok niego, pływam w nim i przeciw niemu, aż czas całkowicie we mnie zniknie, aż czas stanie się mną. Osoba zaproszona do tańca z rzeką staje się tańcem” – tłumaczy artystka. W film Moja rzeka wykorzystano muzykę, którą napisał i wykonał włoski kompozytor i pianista  Roberto Gavazzi.

• Kuratorka wystawy
  • Elena Naborovskaya
  •  
  •  

Maria Elena Bonet

urodziła się w Mińsku na Białorusi. W 2009 roku ukończyła Białoruską Państwową Akademię Sztuki. W Polsce mieszka od 2021 roku, kiedy została stypendystką programu Gaude Polonia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest reprezentowana przez La Galerie Rouge (Paryż, od 2019) i F&deO Gallery (Madryt, od 2021). Od ponad dekady Maria skupia się na czarno-białej fotografii filmowej i korzysta z alternatywnych technik fotograficznych, takich jak bichromat gumowy, ferrotypia, cyjanotypia oraz fotografia żelatynowo-srebrowa.