Agnieszka Brzeżańska – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Double Happiness  – podwójne szczęście – to chiński ideogram Xi, symbol związany z miłością, lustrzanym odbiciem Ja, duchowym sobowtórem – inaczej mówiąc z drugą połową jabłka. Double Happiness to także tytuł projektu i wystawy Agnieszki Brzeżańskiej – wystawy o mistyce banału i iluminacjach przeżywanych... gdziekolwiek i kiedykolwiek.

Agnieszka Brzeżańska studiowała sztuki piękne w Gdańsku i Warszawie, ostatnie trzy lata spędziła w National University of Fine Arts w Tokio. Na wystawie znajdą się polaroidy, krótkie filmy kręcone aparatem cyfrowym, obrazy, a także rysunki na stronach wyciętych z kolorowych magazynów. Agnieszka tropi fenomeny, które można nazwać mistyką dnia codziennego i ujawnia je w swoich pracach. Odnajduje je w nagłych rozbłyskach słońca odbitego w oknach bloków, w para-religijnych treściach zaszyfrowanych w reklamach prasowych, w niespodziewanych olśnieniach doznawanych, w domu, na ulicach miast, w najbardziej banalnych miejscach i sytuacjach.

Agnieszka otwiera się na świat cudowności bez cudów, transcendencji bez religii, niezwykłości bez niezwykłych okoliczności. Przedmiotem jej doświadczenia może być nagłe oślepienie rozbłyskiem promienia odbitego w oknie budynku, uderzająco uduchowiona twarz modelki w czasopiśmie, tytuł artykułu, który odpowiednio odczytany, nabiera znaczenia głębokiej sentencji, a nawet... zachód słońca.

Agnieszka unika tworzenia „dzieł” – robi sztukę bez sztuki, w której obiekt artystyczny staje się niemal przezroczystym nośnikiem wrażeń i zdarzeń. Agnieszka najchętniej posługuje się prostymi, domowymi technikami. Domowe techniki oznaczają dostępne każdemu nowe media: domowy komputer, cyfrową fotografię, wideo, pstrykanie fotek na polaroidzie lub interwencje w gotowy materiał wyłuskany z medialnego szumu – na przykład wycinanie i rysowanie po zdjęciach z kolorowych magazynów.

Agnieszka nie kreuje niezwykłych sytuacji – raczej ujawnia te, których bywa świadkiem. Niektóre po prostu rejestruje, w formie zdjęć i kilkunastosekundowych sekwencji wideo, aparatem cyfrowym, z którym nigdy się nie rozstaje. Robi szybkie, samowyzwalaczowe autoportrety polaroidem, a potem pokrywa swój wizerunek kwiatami przeklejanymi i malowanymi bezpośrednio na fotce. Przegląda strony z kolorowych magazynów: reklamy kosmetyków, perfum, sesje mody. Strony pism hipnotyzują obrazami i komunikatami o niemal religijnej intensywności: twarze modelek pogrążone w ekstazie, nieziemskie światło spływające spoza kadru, odwołujące się do porządku duchowego, nazwy produktów i hasła reklamowe: look into light, truth, eternity, miracle.

Copywriterzy i twórcy reklam cynicznie żerują na religijnej podświadomości odbiorców, ukazując produkty w nadprzyrodzonej aurze. Agnieszka jednak przewrotnie przyjmuje tę reklamową ezoterykę za dobrą monetę. A może inaczej: po prostu dosłownie odbiera to, co widzi. Ignoruje kosmetyk reklamowany przez mistyczne przedstawienie i... kontempluje mistyczne przedstawienie. Wycina stronę z czasopisma i rysuje na reklamowym zdjęciu złotym flamastrem wizerunki bodhisattwów, domalowuje modelkom aureole, wydrapuje bohaterkom sesji mody rozbłyski światła bijącego z miejsca, w którym w dalekowschodnich tradycjach znajduje się trzecie oko.

Agnieszka Brzeżańska porusza się w rzeczywistości zwykłych potocznych zdarzeń i otaczającym nas świecie mediów. To świat, w którym duchowość została zbanalizowana i zmaterializowana. Znak Xi przypomina jednak, że każdy byt ma swojego sobowtóra, a każde zjawisko jest lustrzanym odbiciem własnego przeciwieństwa. Zmaterializowana duchowość także ma swoje lustrzane odbicie – materia i banał nasycone są duchem. Rysowanie na stronach kolorowych pism, ezoteryczne odczytywanie reklam, łączenie buddyjskiej ikonografii z ikonografią kultury konsumpcyjnej i nawyk nieustannego utrwalania ulotnych wrażeń na fotografiach składają się w sztuce Agnieszki w wizję prywatnej duchowości, zapis iluminacji i oświeceń, przeżywanych poza systemami religijnymi i zorganizowanym kultem.

Zgodnie z tytułem, wystawa jest podwójna – prace Agnieszki Brzeżańskiej można będzie oglądać równolegle w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski i Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki.

Wystawie towarzyszyć będzie katalog w formie CD-ROM oraz strony internetowej.

• Kuratorzy
  • Hanna Wróblewska (Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki)
  • Stach Szabłowski (Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski)