Mirosław Filonik
Róża
- Zamierzeniem projektu Róża Mirosława Filonika, prezentowanego na wewnętrznym dziedzińcu Zamku Ujazdowskiego, jest przełożenie na elementy świetlne motywu dekoracyjnego w kształcie róży, który jest fragmentem starego wzoru wyszytego na płótnie haftem krzyżykowym. Motyw róży pochodzi z tkaniny wyhaftowanej przez babkę artysty, służącej do zakrywania prawosławnych ikon. Do wykonania pracy użyto lamp jarzeniowych rozpiętych na stalowych linkach w horyzontalnej płaszczyźnie ok. 2, 5 m nad poziomem dziedzińca. W ten sposób powstała monumentalna, unikatowa instalacja wpisująca się w wewnętrzną przestrzeń barokowej architektury Zamku Ujazdowskiego. Z perspektywy lotu ptaka na dziedzińcu widoczna jest olbrzymia, świetlista forma kwiatu róży, jarzącego się purpurowym i błękitnym światłem. Z poziomu dziedzińca świetlista struktura stworzy niecodzienną sytuację dla widzów odwiedzających Zamek Ujazdowski, dając im szansę nowego rozpoznania architektury. Nigdy wcześniej architektura zamku nie została tak mocno podkreślona, a jednocześnie zanegowana. Świetlisty kwadrat, chociaż mocno osadzony w konkretnym miejscu, zachowa jednak swoją autonomię, jako manifestacja duchowego symbolu. Światło jest sugestywnym komunikatem, szczególnie ważnym w różnych odmianach wschodnich filozofii, które Mirosław Filonik zgłębia od lat i poddaje swoistej syntezie.
- Kuratorka
- Ewa Gorządek
Mirosław Filonik
urodzony w 1958 w Białymstoku, mieszka i pracuje w Warszawie. Studia w latach 1980–1985 na Wydziale Rzeźby ASP w Warszawie. W 1985 roku razem z Mirosławem Bałką i Markiem Kijewskim założył grupę Neue Bieriemiennost. Od końca lat 80. zasadniczym tworzywem prac Filonika jest światło. W swoich instalacjach używa świetlówek eksponowanych wraz z całym oprzyrządowaniem (transformatory, okablowanie, przełączniki, systemy podwieszeń). Jego realizacje powstające w latach 90. cechuje minimalizacja środków, kreślenie światłem uproszczonych form geometrycznych lub znaków, jak przecięcie dwóch odcinków tworzące znak „X” na oknach Galerii Zachęta w Warszawie w 1993. Instalacje projektowane z myślą o konkretnych wnętrzach lub otwartych przestrzeniach powstają w dialogu z zastanym miejscem, często wydobywając niedostrzegane wcześniej cechy danej przestrzeni jak w przypadku Daylight prezentowanego w 1992 w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie lub Daylight System w Galerii Białej w Lublinie z 1997. W latach 90. Filonik zrealizował szereg instalacji w otwartych przestrzeniach, prac, które często wpisywały się w zewnętrzną architekturę budynków, m.in. na oknach Hotelu Sztuki w Łodzi (1990), na 24 oknach spichrza na Wyspie Spichrzów w Gdańsku (1994), na fasadzie budynku Uniwersytetu w Białymstoku (1995), na fasadzie Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni w Warszawie (1996), na wieżach Zamku Ujazdowskiego w Warszawie (1997), na fasadzie Pałacu Branickich mieszczącym Galerię Arsenał w Białymstoku (2000). W 1998 artysta został zaproszony do udziału w konkursie zamkniętym na instalację świetlną do Neue Bundestag w Berlinie. Prace Mirosława Filonika znajdują się m.in. w zbiorach prywatnych i kolekcjach Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie, Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku.
