Dotleniacz
Supersam
Za Żelazną Bramą
Projekcja prac wideo Joanny Rajkowskiej i spotkanie z artystką
Joanna Rajkowska, Dotleniacz, 2007, 18'05'', Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
01/10/2024 zapraszamy na pokaz prac Supersam, Za Żelazną Bramą i Dotleniacz oraz spotkanie z Joanną Rajkowską.
Projekt Dotleniacz Joanny Rajkowskiej, realizowany przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski na skwerze przy placu Grzybowskim w Warszawie, prezentowany był od lipca do września 2007 roku. Film dokumentuje prace nad projektem, jego realizację i odbiór.
Pośrodku zieleńca zaaranżowany został staw o powierzchni około 140 m2 i głębokości 1 m, obsadzony zielenią, krzewami ozdobnymi i nenufarami, zaopatrzony w specjalne urządzenia ozonujące powietrze i wytwarzające mgłę. Staw otaczały siedziska zaprojektowane przez Michała Kwasieborskiego.
Plac Grzybowski to miejsce obciążone traumatyczną historią. W pobliżu mieści się synagoga, kościół Wszystkich Świętych, korporacyjne biura. Wokół żyją tysiące ludzi w zunifikowanych blokach – kiedyś symbolach nowoczesnej, powojennej Warszawy. Wśród nich stanęła nowa architektura – biurowce i luksusowe apartamentowce. Mieszkańcy mijają się, ale nie znają.
Dotleniacz był próbą stworzenia miejsca właściwie idealnego, enklawy czystego powietrza, w którym mieszkańcy mogliby się spotkać się i spędzić razem czas.
Joanna Rajkowska (ur. 1968) autorka obiektów, filmów, instalacji, akcji i interwencji w przestrzeni publicznej, rzeźbiarka i fotografka. W latach 1988–1993 studiowała malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uzyskała dyplom w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego. W latach 1987–1992 studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 2007 roku otrzymała Paszport „Polityki” za projekt Dotleniacz.
Marcus Kaiser, Andree Korpys, Markus Löffler, Supersam, 2002, 12'47'', Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Warszawski Supersam był pierwszym supermarketem w socjalistycznej Europie Wschodniej. Otwarty w 1962 roku, zaprojektowany przez Jerzego Hryniewieckiego, Macieja Krasińskiego i Ewę Krasińską, budynek szybko zyskał miano architektonicznej ikony późnego modernizmu.
W 2002 roku trzej niemieccy artyści przebywający na rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski – Marcus Kaiser, Andree Korpys i Markus Löffler – nakręcili dokument o Supersamie. Wystąpili w nim pracownicy sklepu, związani z nim przez 40 lat.
Reżyserowane niby-wywiady, a w rzeczywistości przygotowane przez artystów gotowe wypowiedzi osób, zostały skontrastowane z ujęciami codziennego życia sklepu i powszechnymi czynnościami pracowników, takimi jak porcjowanie mięsa, liczenie pieniędzy czy prowadzenie rozmów i żartowanie podczas przerw obiadowych. Film eksperymentuje z formatem dokumentu. Po zburzeniu budynku w 2006 roku stał się nostalgiczną pamiątką po kultowym miejscu.
Marcus Kaiser (ur. 1966) niemiecki artysta sztuk wizualnych i fotograf. Studiował socjologię, fotografię i sztukę mediów w HFG Karlsruhe przy Centrum Sztuki i Mediów (ZKM) w Karlsruhe. Prowadził badania w Instytucie im. Caspara Davida Friedricha na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Od 2012 roku wykłada fotografię i historię fotografii na Wydziale Projektowania THWS Würzburg-Schweinfurt.
Andree Korpys (ur. 1966), Markus Löffler (ur. 1963) duet artystów z Bremy. Studiowali fotografię i film w FH Bielefeld w Niemczech (1989–1993), ukończyli studia podyplomowe w HfG Karlsruhe przy Centrum Sztuki Mediów (ZKM) w Karlsruhe (1993–1996). Byli wykładowcami Akademii Sztuk Pięknych w Hamburgu (2007–2009), od 2009 roku nauczają w Akademii Sztuki w Bremie.
Heidrun Holzfeind, Za Żelazną Bramą, 2009, 55', Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Za Żelazną Bramą dokumentuje życie warszawskiego osiedla, zbudowanego w latach 1965–1972 na gruzach Małego Getta. Heidrun Holzfeind, austriacka artystka, która przebywała na rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, zarejestrowała jego codzienność.
Przeprowadziła rozmowy z mieszkańcami bloków i pracownikami zlokalizowanych w nich punktów usługowych, nagrała sceny na klatkach schodowych, w mieszkaniach, przedsionkach, sklepach i ich otoczeniu – na parkingach, trawnikach, placach zabaw. Odnalazła też fragmenty filmów i seriali z lat 70., w których pojawia się osiedle. Uchwyciła dyskusje o przemianach zachodzących w życiu społecznym i o przystosowaniu modernistycznej architektury do współczesnych potrzeb mieszkańców.
Artystka w wyjątkowy sposób zarejestrowała realia życia blokowiska w centrum stolicy, unikając publicystycznej tendencyjności, estetyzacji czy sentymentalizmu. Zaoferowała wnikliwy obraz społecznych i architektonicznych przemian.
Heidrun Holzfeind (ur. 1972) austriacka artystka wideo. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu oraz Central Saint Martins w Londynie. Jej prace koncentrują się na architekturze i kontekstach społecznych. Były prezentowane w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Galerii im. F. Muda w Wiedniu, documenta 14. Jest ceniona za wnikliwość i unikalne podejście do tematyki miejskiej i społecznej.
