Supersam  Za Żelazną Bramą – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Marcus Kaiser, Andree Korpys, Markus Löffler, Supersam, 2002, 12'47'', Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Warszawski Supersam był pierwszym supermarketem w socjalistycznej Europie Wschodniej. Otwarty w 1962 roku, zaprojektowany przez Jerzego Hryniewieckiego, Macieja Krasińskiego i Ewę Krasińską, budynek szybko zyskał miano architektonicznej ikony późnego modernizmu. 

W 2002 roku trzej niemieccy artyści przebywający na rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski – Marcus Kaiser, Andree Korpys i Markus Löffler – nakręcili dokument o Supersamie. Wystąpili w nim pracownicy sklepu, związani z nim przez 40 lat.

Reżyserowane niby-wywiady, a w rzeczywistości przygotowane przez artystów gotowe wypowiedzi osób, zostały skontrastowane z ujęciami codziennego życia sklepu i powszechnymi czynnościami pracowników, takimi jak porcjowanie mięsa, liczenie pieniędzy czy prowadzenie rozmów i żartowanie podczas przerw obiadowych. Film eksperymentuje z formatem dokumentu. Po zburzeniu budynku w 2006 roku stał się nostalgiczną pamiątką po kultowym miejscu.

Marcus Kaiser (ur. 1966) niemiecki artysta sztuk wizualnych i fotograf. Studiował socjologię, fotografię i sztukę mediów w HFG Karlsruhe przy Centrum Sztuki i Mediów (ZKM) w Karlsruhe. Prowadził badania w Instytucie im. Caspara Davida Friedricha na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Od 2012 roku wykłada fotografię i historię fotografii na Wydziale Projektowania THWS Würzburg-Schweinfurt.  

Andree Korpys (ur. 1966), Markus Löffler (ur. 1963) duet artystów z Bremy. Studiowali fotografię i film w FH Bielefeld w Niemczech (1989–1993), ukończyli studia podyplomowe w HfG Karlsruhe przy Centrum Sztuki Mediów (ZKM) w Karlsruhe (1993–1996). Byli wykładowcami Akademii Sztuk Pięknych w Hamburgu (2007–2009), od 2009 roku nauczają w Akademii Sztuki w Bremie. 

Heidrun Holzfeind, Za Żelazną Bramą, 2009, 55', Kolekcja Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Za Żelazną Bramą dokumentuje życie warszawskiego osiedla, zbudowanego w latach 1965–1972 na gruzach Małego Getta. Heidrun Holzfeind, austriacka artystka, która przebywała na rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, zarejestrowała jego codzienność.

Przeprowadziła rozmowy z mieszkańcami bloków i pracownikami zlokalizowanych w nich punktów usługowych, nagrała sceny na klatkach schodowych, w mieszkaniach, przedsionkach, sklepach i ich otoczeniu – na parkingach, trawnikach, placach zabaw. Odnalazła też fragmenty filmów i seriali z lat 70., w których pojawia się osiedle. Uchwyciła dyskusje o przemianach zachodzących w życiu społecznym i o przystosowaniu modernistycznej architektury do współczesnych potrzeb mieszkańców.

Artystka w wyjątkowy sposób zarejestrowała realia życia blokowiska w centrum stolicy, unikając publicystycznej tendencyjności, estetyzacji czy sentymentalizmu. Zaoferowała wnikliwy obraz społecznych i architektonicznych przemian.

Heidrun Holzfeind (ur. 1972) austriacka artystka wideo. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu oraz Central Saint Martins w Londynie. Jej prace koncentrują się na architekturze i kontekstach społecznych. Były prezentowane w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Galerii im. F. Muda w Wiedniu, documenta 14. Jest ceniona za wnikliwość i unikalne podejście do tematyki miejskiej i społecznej.