Tori Wrånes – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

• Tori Wrånes jest jedną z najciekawszych współczesnych norweskich wokalistek i artystek. Jej sztuka ma charakter transdyscyplinarny. W swoich pracach łączy performans, ludzki głos i obiekty. Tworzy fantazyjne środowiska, które powstają z zestawienia obrazów, rzeźb, instalacji dźwiękowych i filmów. Prezentowane w Warszawie Handmade Acoustics jest jednocześnie wystawą, instalacją, scenografią i koncertem.  

  • Artystka w swoich realizacjach wykorzystuje niezwykłe możliwości głosu oraz właściwości akustyczne przestrzeni, w której pracuje. Performując, bada fizyczne ograniczenia własnego ciała: śpiewa zwieszona głową w dół, szybuje na linie, zbliżając się i oddalając od mikrofonu.
• Czasami na scenie pojawia się w przebraniu trolla, który jest dla niej metaforą ludzkiego losu. Zresztą utrzymuje, że mówi i śpiewa w języku trolli.
  • Czy wiesz, że trolle pokazują się tylko kiedy jest ciemno? Tak samo jest z nami. Odkrywamy tylko pozytywną stronę. Ukrywamy sekrety, to, co jest mroczne i to, co wydaje nam się złe. Interesuję się trollami, bo reprezentują całe spektrum ludzkiej natury – mówi.
• Zanim została artystką wizualną, przez ponad dekadę koncertowała z własnym zespołem muzycznym. Wychowała się w pobliżu latarni morskiej. Charakterystyczne dźwięki i światło docierały do jej pokoju, kiedy zasypiała. Dziś światło i dźwięk są kluczowym elementem budującym przestrzeń wystawy. Głos jest takim samym materiałem jak glina.
  • Ciała są jak instrumenty. Wydają różne dźwięki, bo mamy różnej budowy kości, dlatego każdy człowiek brzmi inaczej. W obsłudze naszego osobistego instrumentu ważnym elementem jest oddech. Wśród bohaterów Handmade Acoustics spotkamy koncertujące postacie o fantastycznej fizjonomii podstarzałych bobasów. Grają na fletach, które uchodzą za instrumenty o właściwościach magicznych, potrafiące przemieniać oddech w muzykę.  
• Nie tylko oddech i głos są bohaterami wystawy pomyślanej jako Gesamtkunstwerk, angażujące wszystkie zmysły. Tutaj dźwięki organizują przestrzeń i obiekty, obrazy to partytury muzyczne, a głos ludzki nabiera kształtów niczym rzeźba.
  • Handmade Acoustics ma charakter instalacji site specific. Punktem wyjścia do budowania dramaturgii wystawy jest architektura Zamku Ujazdowskiego, a punkty odniesienia to dwie baszty usytuowane na przeciwległych końcach galerii. Bohaterami są antropomorficzne obiekty i mityczne stworzenia, łączące w sobie estetykę queer z mitologią skandynawską. Postacie te są metaforą Innego i wykluczonego, posługują się improwizowanym językiem, nie mają zdefiniowanej płci, jednogłośnie opowiadają się za światem, w którym wszyscy jesteśmy równi.
• Bohaterami performansu Sirkling jest grupa śpiewających trolli, grających na rozmaitych instrumentach, zaangażowanych w sekwencję prostych zdarzeń rozgrywających się w przestrzeni ekspozycji. Publiczność ogląda wydarzenie z perspektywy obrotowej widowni, która całkowicie zmienia percepcję wystawy stającej się na czas trwania performansu ruchomą scenografią. Sirkling po raz pierwszy został zrealizowany podczas indywidualnej wystawy Hot Pocket w Muzeum Narodowym w Oslo (2017).
  • Handmade Acoustics jest realizowane w ramach cyklu projektów performatywnych eksploatujących nowe formaty wystawiennicze, w szczególności format wystawy performatywnej.
•  
• W tekście wykorzystano między innymi fragmenty rozmowy Tori Wrånes i Wendy Vogel dla „Mousse Magazine” (2017) oraz wypowiedzi z Festival Transart (2015).

Fotografia: Ældgammel Baby (2017). Dzięki uprzejmości artystki.