Symfonia Fabryki Ursus
reż. Jaśmina Wójcik, Polska 2018, 60'
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski zaprasza na pokaz filmu Symfonia Fabryki Ursus w reżyserii Jaśminy Wójcik oraz premierę książki Sztuka ze społecznością pod redakcją Jaśminy Wójcik, Igora Stokfiszewskiego i Izabeli Jasińskiej, antologii wypowiedzi czołowych praktyków i praktyczek działań artystycznych nastawionych na współpracę z lokalnymi społecznościami.
Film Symfonia Fabryki Ursus w reżyserii Jaśminy Wójcik powstał na bazie działań partycypacyjnych ze społecznością byłych pracowników i pracownic zamkniętej fabryki traktorów mieszczącej się w warszawskiej dzielnicy Ursus, które artystka wraz z zespołem realizuje od 2011 roku i których efekty prezentowane były m.in. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w ramach wystawy Gotong Royong. Rzeczy, które robimy razem.
Fabryka Ursus była jednym z największych zakładów produkcji ciągników w Europie. Przez niemal cały XX wiek stanowiła chlubę polskiego przemysłu. Upadek komunizmu stał się początkiem jej końca. Dziś ursuskie hale świecą pustkami lub popadają w ruinę. Dziesiątki tysięcy biografii pracujących tu ludzi wyrzucono na śmietnik historii.
Artyści zaprosili byłych pracowników zakładu – robotnice, technologów, kierowników, sekretarki – do udziału w eksperymentalnym filmie dokumentalnym, który raz jeszcze ożywiłby fabrykę. Jej byli pracownicy za pomocą pamięci ciała i dźwięków odtwarzają jeden dzień pracy zakładu. Tak rodzi się symfonia fabryki Ursus, składająca się z choreografii czynności robotników, kadry technicznej, administracyjnej i kierowniczej, której towarzyszy rekonstruowana przez nich fonosfera przemysłu ciężkiego. Symfonii towarzyszy coś jeszcze: niemal zapomniane wartości związane z erą przemysłową – robotnicza wspólnota, solidarność, etos pracy. Ożywienie fabryki wprawia w ruch rozsiane po całej Polsce traktory, które wyszły z rąk ursuskich robotników. Maszyny przyciągane energią pamięci przybywają do miejsca, w którym się narodziły, by oddać hołd swoim konstruktorom, pracownikom ursuskiej fabryki. Jej zabudowania znikną, lecz ciągniki i robotnicy Ursusa na zawsze pozostaną częścią jego genius loci.
Symfonia Fabryki Ursus jest dokumentem kreacyjnym, wprowadzającym do filmu metody sztuki partycypacyjnej i sztuki ze społecznością. To również film łączący sztukę wideo z choreografią i muzyką eksperymentalną. Przede wszystkim jednak jest to głos za upamiętnieniem fabryki Ursus, kultury przemysłowej i robotniczej, walczący o godność ludzi pracy i politykę historyczną uwzględniającą ich biografie.
Po projekcji odbędzie się rozmowa z autorkami i autorami filmu oraz książki.
