Jacek Dłużewski
Prace z cyklu Wrzesień 1939
Cykl zatytułowany Wrzesień 1939 to osiem obrazów zestawionych w cztery pary, na które składają się dwie grupy obrazów – Atak Niemiec na Polskę. IX 1939 oraz Agresja ZSRR na Polskę. IX 1939. Cykl powstał na wystawę poświęconą wrześniowi 1939 roku, organizowaną w krakowskiej galerii Otwarta Pracownia. Artysta zestawił w nim parami obrazy, których źródłem były archiwalne zdjęcia lub kadry z dokumentalnych filmów. Na podwójnych obrazach następuje radykalne rozdzielenie na pary: linia i plama, czysty kolor i szarości oraz nadane im znaczenia, które w formach symbolicznych wyrażają: atak, agresję oraz ofiarę i bohaterstwo. Kolorystyka kompozycji linearnych oparta jest na symbolice barw agresorów i współbrzmi z liniami wyrażającymi akty przemocy poprzez spotęgowany ruch. W kompozycjach walorowych malowanych szarościami, których skala jasności odwrócona jest w negatywowym ujęciu, ofiary stają się duchami i jak bohaterowie zyskują nieśmiertelność. Są to żołnierze oraz zwykli ludzie, cywile, ich domy (również rodziny Dłużewskiego) oraz całe miasta i wsie – czyli Polska.
