Twórczość Shiro Takataniego i grupy Dumb Type z Kioto
Prelekcja Yukiko Shikaty ilustrowana projekcjami m.in. filmu Giulio Boato Shiro Takatani - between nature and technology
(Shiro Takatani – między naturą a technologią)
W swej prelekcji Yukiko Shikata przedstawi twórczość Shiro Takataniego, skupiając się na dziełach performatywnych artysty, zwłaszcza na różnicach między jego pracą w grupie Dumb Type, a pracą indywidualną. Po wprowadzeniu prelegentki będzie pokazany film Shiro Takatani – between nature and technology (Shiro Takatani – między naturą a technologią).
Autorem scenariusza i montażu oraz reżyserem filmu jest Giulio Boato, współautorem scenariusza -Enrico Pitozzi.
Producenci filmu to: Léa Bardet i Pierre Martin Juban. Zdjęcia – Giulio Boato i Luigi Scaglione.
Muzyka oryginalna – Lorenzo Danesin. Produkcja: Idéale Audience/Vosges Télévision Museum/SAS MEDIART 2018.
Yukiko Shikata jest kuratorką i krytyczką sztuki z Tokio, przewodniczącą japońskiej sekcji AICA, wykładowczynią na Tama Art University, Tokyo Zokei University, Musashino Art University oraz w Institute of Advanced Media Arts and Sciences (IAMAS).Jako kuratorka pracowała m.in. dla Cannon ARTLAB, Mori Art Museum i NTT Communication Center [ICC] . Stworzyła wiele wystaw i innych projektów artystycznych np. Forest for Dialogue and Creativity. W ostatnich latach była kuratorką SIAF 2014, KENPOKU ART 2016 oraz współkuratorką Forking PiraGene w C-Lab w Tajpej i EIR (Energies in Rural) w Aomori Contemporary Art Centre. Jest współautorką serii esejów Ecosophic Future. Była współkuratorką pierwszych solowych prac liderów grupy: Teiji Furuhashiego (1960 – 1995) oraz Shiro Takataniego (w latach 90.). W ostatnich latach była kuratorką dzieł Takataniego oraz jego wspólnych prac z kompozytorem Ryuichim Sakamoto.
Shiro Takatanii grupa Dumb Type
Shiro Takatani (ur. w 1963 r. w Nara) tworzy widowiska, performances i instalacje. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych japońskich artystów. Mieszka i pracuje w Kioto. Jest absolwentem Wydziału Sztuki na Uniwersytecie Sztuki Miasta Kioto. W 1984 r. wraz z innymi studentami tej uczelni, był współzałożycielem interdyscyplinarnej artystycznej grupy Dumb Type, w której zajmował się głównie stroną wizualną i technologiczną. Słowo ‘’dumb’’ w nazwie grupy wskazuje na zainteresowanie jej członków tworzeniem sztuki poza słowami. W ramach grupy tworzyli artyści wizualni, architekci, muzycy, tancerze i elektronicy. W pracy grupy nie było struktury hierarchicznej. Do 1995 r. zespół działał pod artystycznym kierownictwem Teijiego Furuhashiego. Powstały wtedy cenione spektakle multimedialne: Pleasure Life (1988), ph (1990 – 1995) i S/N (1992 – 1996) prezentowane w wielu krajach (np. na New York International Festival of Arts, Festiwalu Jesiennym w Paryżu, Biennale Sztuki Współczesnej w Lyonie, Ars Electronica w Linzu czy EXPO w Lizbonie). Instalacje grupy były pokazywane m.in. w Barbican Centre w Londynie, Guggenheim Soho w Nowym Jorku i w Walker Art Centre w Minneapolis. W 1995 r., po śmierci Furuhashiego, kierownictwo nad pracami grupy objął Takatani. Doszło wtedy do wymiany części członków zespołu (dołączył kompozytor i artysta wizualny Ryoji Ikeda). Dzieła grupy stworzone pod kierunkiem Takataniego to spektakle: OR (1997 – 1999), memorandum (1999 – 2003), Voyage (2002 – 2009) oraz instalacje, m.in.: OR (1997), Cascade (2000), Voyages (2002), oraz Memorandum or Voyage ( 2014). Takatani kierował pracami grupy do 1998 r. Od 1988 r. artysta zaczął intensywnie tworzyć artystyczne projekty pod własnym nazwiskiem. W 2022 r.twórczość grupy Dumb Type reprezentowała sztukę japońską na Biennale w Wenecji. Od 1998 r. Takatani stworzył ok. 20 instalacji. Jego prace były prezentowane m.in. w Centre Pompidou w Metzu, w Martin Gropius Bau w Berlinie, w Fondation Cartier pour l’art contemporain w Paryżu, w Royal Academy of Arts w Londynie, w Musee d’art contemporain w Lyonie i w Museum of Contemporary Art w Tokio. W 2008 r. artysta wziął udział w ekspedycji żeglarskiej Cape Farewell w Arktyce i w prezentującej jej artystyczne efekty wystawie w National Museum of Emerging Science and Innovation w Tokio. Stanowiły one reakcję na zmiany klimatu. Wspólnie z ‘’rzeźbiarką mgły” Fujiko Nakayą, stworzył 4 instalacje z mgły: na Biennale w Walencji (2001), w i wokół Yamaguchi Center for Arts and Media w Nara (2010 ) oraz na tarasie Tate Modern w Londynie (2017). W 2015 r. za animację 3D Water Matrix, (na podstawie ST/LL), otrzymał nagrodę Merit CODA. Jego dzieła znajdują się m.in. w kolekcjach ZKM w Karlsruhe, The National Museum of Art w Osace i Tokyo Metropolitan Museum of Photography. Spektakle Takataniego i grupy Dumb Type nie były prezentowane w Polsce. Instalacja wideo OR była pokazana na wystawie Współczesna sztuka Japonii – pomiędzy ciałem i przestrzenią w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w 2000 r. W spektaklach i instalacjach Shiro Takataniego i grupy Dumb Type działania performerów są całkowicie wtopione w przestrzeń oraz w kompozycję wizualno – dźwiękową. Ich dzieła odnoszą się do relacji społecznych i rzeczywistości technologicznej. Ich przekaz dotyka tematyki tożsamości jednostki i percepcji rzeczywistości. Można je uznać za rodzaj medytacji. Takatani i grupa Dumb Type są cenieni jako artyści odnawiający język sztuki oraz prekursorzy widowisk i instalacji tworzonych z użyciem nowych mediów. Ich twórczość przekracza granice między sztukami wizualnymi a performatywnymi.
Spektakle autorstwa Shiro Takataniego:
Die Helle Kammer (2008 r.) - spektakl inspirowany esejem Rolanda Barthesa Światło obrazu. Uwagi o fotografii.
Chroma (2012 r.) – spektakl inspirowany filmem Dereka Jarmana Chroma: A Book of Color.
ST/LL (2015 r.) – spektakl inspirujący do kontemplacji czasu w mikroskali.
Widowiska Takataniego były prezentowane m.in na festiwalach: Romaeuropa w Rzymie, Festival de Marseille,
Melbourne International Arts Festival oraz w New National Theatre w Tokio.
Wybrane dzieła performatywne współtworzone przez Takataniego z innymi artystami:
LIFE (1999 r.) - strona wizualna opery kompozytora Ryuichi Sakamoto
This is how you will disappear (2009 r.) – warstwa video spektaklu Gisele Vienne
Mallarme Project I,II i III (2010 r. , 2011 r. i 2012 r.) – strona wizualna spektakli Moriakiego Watanabe
LIFE-WELL (2013 r.) – przedstawienie teatru nō i kyōgen stworzone wspólnie z Ryuichim Sakamoto i aktorem nō Mansai Nomurą
Aoi no ue / L’ombre double (2014 r.) - strona wizualna spektaklu Moriakiego Watanabe
Atłasowy trzewiczek Paula Claudela (2016 r.) – 8-godzinny spektakl zrealizowany z reżyserem Moriakim Watanabe
TIME ( 2021 r.) – spektakl zrealizowany z Ryuichim Sakamoto i tancerzem buto Minem Tanaką
fot. M. Ankiersztejn
