Codzienne formy oporu
Karolina Grzywnowicz w Ramallah
Polska artystka Karolina Grzywnowicz rozpoczyna w maju swój pobyt twórczy w Ramallah w Palestynie, w ramach projektu Codzienne formy oporu, zainicjowanego przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski we współpracy z miastem Ramallah, AIR Antwerpen oraz Helsińskim Międzynarodowym Programem na Rzecz Artystów (HIAP). Zwieńczeniem cyklu rezydencji polskich, fińskich, belgijskich i palestyńskich artystów będzie zgromadzenie w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski jesienią 2019 oraz międzynarodowa wystawa, której otwarcie zaplanowane jest na wiosnę 2020.
Podczas rezydencji w Palestynie Karolina Grzywnowicz kontynuuje pracę nad długoterminowym projektem Every song knows its home. Artystka gromadzi piosenki śpiewane przez uchodźców w trakcie wędrówki, a także te, które powstały po jej zakończeniu jako rodzaj sagi, opowieści zachowującej pamięć o poniesionej krzywdzie. W tym projekcie każda zasłyszana melodia, każda nucona piosenka może ukazać się jako część większej całości, jako „fragment tradycji uciśnionych”.
Every Song Knows Its Home stara się uchwycić społecznościowy, wspólnototwórczy charakter tych utworów i praktyk ich wykonywania. W Ramallah Karolina Grzywnowicz zamierza nagrywać piosenki śpiewane przez członków palestyńskiej diaspory. Wspomniane utwory nie tylko pozwalają zachować wymazywane i tłumione wspomnienia, ale też w tym szczególnym kontekście geopolitycznym ich wykonywanie może stać się aktem politycznym i formą oporu.
Rezydencja Karoliny Grzywnowicz jest pierwszym działaniem realizowanym w ramach długofalowego projektu Codzienne formy oporu. Składają się nań rezydencje artystyczne w Palestynie artystów z Polski, Belgii i Finlandii, skoncentrowane na pytaniu: „Czy poprzez interwencję artystyczną da się przełożyć napięcia społeczne na narrację, która będzie z kolei kształtować krajobraz wyobrażeniowy miejsca?” (Francis Alÿs, The Green Line, 2004). Kolejnym etapem są rezydencje palestyńskich artystów w Warszawie, Antwerpii i Helsinkach. Jesienią 2019 natomiast w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie odbędzie się publiczne zgromadzenie, w którym udział wezmą najważniejsi przedstawiciele palestyńskiej sceny artystycznej, m.in. Sandi Hilal, artystka od lat pracująca w obozach dla uchodźców, inicjatorka takich projektów jak Campus in Campus, Decolonizing Architecture Art Residency (DAAR) oraz Al Madafeh/Living Room; Khaldun Bashara, dyrektor RIWAQ Foundation oraz inicjator RIWAQ Biennale; Yazid Anani, szef programu projektów społecznych Qattan Foundation; Yazan Khallili, artysta, aktywista i dyrektor prężnie działającego centrum kultury w Ramallah, oraz wszyscy artyści biorący udział w wymianie rezydencyjnej w latach 2018–2019. Projekt zwieńczy wystawa zbiorowa w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, której otwarcie zaplanowane jest na wiosnę 2020.
Celem projektu Codzienne formy oporu jest przybliżenie polskiej publiczności wątków istotnych w palestyńskim tu i teraz, próba odpowiedzi na pytanie, jakiego znaczenia nabierają tematy takie jak podróżowanie, gościnność, natura powiązane z tradycją i etosem mieszkańców Palestyny. A także doprowadzenie – poprzez praktykę artystyczną i mobilność artystów – do wymiany, wzajemnego poznania się środowisk twórczych z Palestyny, Polski, Finlandii, Belgii oraz zbadanie społecznej roli sztuki.
