Odd Nerdrum. Malarz Północy – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Odd Nerdrum

Norweski malarz Odd Nerdrum urodził się 8 kwietnia 1944 roku w miejscowości Helsinborg w Szwecji. Jego rodzice zaangażowani w norweski ruch oporu zmuszeni byli do ucieczki z okupowanej Norwegii do Szwecji. W latach 60. Odd Nerdrum studiował w Norweskiej Narodowej Akademii Sztuk Pięknych. Szybko rozczarował się programem nauczania, który koncentrował się na sztuce nowoczesnej, naśladującej aktualne trendy w sztuce amerykańskiej i na własną rękę rozpoczął studia malarskie, kierując się techniką i pracą Rembrandta. Porzucając przyjętą ścieżkę sztuki nowoczesnej, Nerdrum postawił się w bezpośredniej opozycji do większości pedagogów szkoły i kolegów ze studiów. Jak sam powiedział, po dwóch latach został wyrzucony z akademii jak „parszywy kundel”. Nerdrum kontynuował studia u Josepha Beuysa w Kunstakademie w Düsseldorfie, jednak nadal czuł się odizolowany od innych studentów, którzy nadali mu przydomek „Zorn” od znanego, dziewiętnastowiecznego szwedzkiego malarza Andersa Zorna.

W latach 70. Nerdrum stał się znany w Norwegii jako lider grupy młodych malarzy buntujących się przeciwko dogmatom modernizmu. Tematyka jego obrazów z tego czasu często była inspirowana ówczesnymi wydarzeniami i konfliktami społecznymi. Wśród jego najwybitniejszych dzieł z tego okresu są Morderstwo Andreasa Baadera oraz Uchodźcy na morzu.

W latach 80. tematyka malarstwa Nerdruma uległa zasadniczej zmianie. W tej dekadzie za pomocą klasycznych technik mistrzowskich wykreował on repertuar motywów daleki od współczesnych zagadnień, a także od ikonografii tradycyjnej. Jego sława zaczęła rozprzestrzeniać się ze Skandynawii do Europy, USA i Japonii. W tym czasie obrazy Nerdruma były często wystawiane na świecie, a dojrzałe prace, takie jak: Śpiące bliźnięta, Mężczyzna ugryziony przez węża, Starzec z martwą panną, Autoportret z zamkniętymi oczami zostały zakupione przez publiczne muzea i prywatnych kolekcjonerów.

W 1999 roku w swoim wykładzie podczas otwarcia retrospektywnej wystawy w The Astrup Fearnley Museum of Modern Art definitywnie zerwał ze współczesnym rozumieniem sztuki i określił się jako malarz kiczu. Zażądał, by oceniano go według standardów, które ustanowił jako obowiązujące w świecie kiczu. Na początku to rozróżnienie było uważane za artystyczną prowokację, ale po pewnym czasie publiczność zdała sobie sprawę, że Nerdrum był szczery. Po owym wystąpieniu opublikował kilka artykułów i książek na ten temat i tym samym przedstawił być może najbardziej radykalną krytykę dzisiejszej kultury.