Samuel Szczekacz
Unistyczna harmonia jedności.
Prezentacja twórczości Samuela Szczekacza (1917–1983) i rozmowa o sztuce awangardy międzywojennej
Incydentalnie wspominana twórczość Samuela Szczekacza przypomina dokonania najmłodszej generacji międzywojennej awangardy, skupionej wokół Władysława Strzemińskiego. Szczekacz, wybitnie uzdolniony uczeń łódzkiego twórcy, zwrócił na siebie uwagę unistycznymi obrazami, rzeźbami i grafikami, prezentowanymi w latach 1937–1939 w Łodzi, Krakowie i Lwowie. Krytycy podkreślali jego indywidualny sposób rozwiązywania artystycznych zagadnień w nawiązaniu do problematyki stawianej przez mistrzów sztuki nowoczesnej. Śmiałe analizy obrazów awangardowych twórców (Pablo Picasso, Kazimierz Malewicz, Piet Mondrian i Jean Arp) podporządkowywał doktrynie unizmu.
Dzieło Szczekacza nie podzieliło losów większości dokonań artystów awangardy, zniszczonych w czasie II wojny światowej. Uniknęło zagłady, ponieważ na przełomie 1938/1939 roku artysta wyjechał z Łodzi na studia do Belgii, zabierając ze sobą ważną część artystycznego dorobku. Mimo młodego wieku stał się powiernikiem idei Strzemińskiego, którego twórczość starał się popularyzować, m.in. miał przygotować jego indywidualną prezentację ostatniego cyklu rysunków-kolaży Moim przyjaciołom Żydom (1945). Samuel Szczekacz zmarł 27 września 1983 roku w Paryżu, w momencie, gdy jego awangardowa twórczość została przypomniana na wystawie Présence Polonaise. L’Art vivant autour du Musée de Łódź, Centre Georges Pompidou (czerwiec–wrzesień 1983).
Dorobek artysty został zgromadzony w Galerie Berinson w Berlinie staraniem Hendrika A. Berinsona i przedstawiony na indywidualnej wystawie (lipiec–wrzesień 2009), sumującej uchronioną przed zagładą część twórczości Samuela Szczekacza. Jest to jedyny, oprócz kolekcji zgromadzonej w Muzeum Sztuki w Łodzi, zespół dzieł sztuki, ujawniający postawę twórców łódzkich w międzynarodowej awangardzie, określaną przez krytykę światową jako najbardziej skrajną, w swym nowatorstwie formalnym.
- Kuratorzy
- Hendrik A. Berinson
- Janusz Zagrodzki
- Prezentacji prac artysty towarzyszy wydane przez Galerie Berinson (Berlin, 2009) opracowanie twórczości Samuela Szczekacza, autorstwa Janusza Zagrodzkiego.
- Wystawa przygotowana przez Galerię Berinson w Berlinie.
