kurz/dust/غبار
W wystawie kurz / dust / غبار weźmie udział dwudziestu trzech artystów z Belgii, Iranu, Kuwejtu, Libanu, Pakistanu, Polski i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Są to twórcy różnych pokoleń, rozpoznawalni i docenieni w świecie artystycznym, jak i młodzi, początkujący artyści. Wspólnym mianownikiem ich prac jest próba artystycznego zmierzenia się z materią.
„Kurz, jako temat ekspozycji, potraktowany został jak pojęcie, przez które ujawniają się różne doświadczenia: kurz to coś wszędobylskiego, jest wszędzie i jest wszystkim, jak pył na pustyni i zapylone powietrze miast. Ten sens wybrzmiewa najbardziej w arabskim i perskim słowie ghobar. Polskie słowo w pierwszym skojarzeniu przywołuje ponawianą wciąż pracę usuwania kurzu i jego ciągłego wytwarzania; angielskie dust – cząsteczkę na granicy widzialności, ziarno, zmysłowe i nieprzedmiotowe jednocześnie. Jest w nim coś nieprzyjemnie realnego, ale jednocześnie absolutnie podstawowego”, mówi kuratorka wystawy Anna Ptak.
Kurz jest tutaj raczej procesem – tym, jak łączą się ze sobą ludzie i rzeczy, organizmy i geografie – niż przedmiotem. Tematem wystawy jest więc artystyczne przetłumaczenie tego procesu, doświadczenie sprawczości materii i środowiska w samym dziele sztuki. Część prac powstaje specjalnie z myślą o wystawie, wiele z nich uniwersalnym językiem współczesnej praktyki artystycznej przełamuje bariery kulturowe i doświadczenia historyczne czy geograficzne. Ali Cherri (Liban) pokaże instalację inspirowaną powojennym zdjęciem zniszczonej Warszawy jako uprzątniętego gruzowiska z ocalałym Kościołem św. Augustyna. Vartan Avakian (Liban) przygotowuje miniaturową rzeźbę z kryształów wytrąconych z organicznych śladów zachowanych w wodzie pobranej w różnych ikonicznych i monumentalnych miejscach świata – w tym z warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki. Barbad Golshiri (Iran) dotyka natomiast wątków ostatecznych. Na wystawie będzie można zobaczyć jeden ze stworzonych przez niego nagrobków. To szablon, który Golshiri wykonał dla rodziny, której zmarłemu odmówiono postawienia nagrobka. Odwzorowywanie go sadzą służy upamiętnieniu – wciąż od nowa – osoby skazanej na zapomnienie.
Na wystawie, obok artystów bliskowschodnich, zobaczymy także twórców z Polski i Europy. Mikołaj Grospierre w serii zdjęć przywołuje pracę japońskiego artysty Noriyuki Haraguchiego Materia i umysł. Wielki basen wypełniony ropą naftową, wystawiony w Muzeum Sztuki Współczesnej w Teheranie, przez lata był lustrem, w którym odbijała się polityka kulturalna władz Muzeum. Kolekcję sztuki Zachodu, zgromadzoną przez Muzeum, „Guardian” opisywał jako „największą i najbardziej znaczącą poza Europą i Ameryką”. Jednak ze względów obyczajowych zamknięta jest w magazynie i niedostępna dla zwiedzających. W swoich zdjęciach Grospierre podejmuje wątki obecne u Haraguchiego nadając im współczesny kontekst, obrazując dojmującą pustkę, odbijaną przez dzieło Japończyka. Wojciech Pustoła podczas trwania wystawy zrealizuje performans Cięcie, w trakcie którego przy pomocy szlifierki zmieni blok marmuru w tytułowego bohatera wystawy – kurz. Mieszkający i tworzący w Warszawie belgijski artysta Jurgen Ots pokaże wielkoformatowe kolaże stworzone z grzbietów książek. Kolaże te powstały w wyniku fascynacji Otsa polskim zwyczajem wieszania firanek w oknach – w ich strukturach i formach dopatrzył się abstrakcyjnych wzorów, które postanowił odtworzyć za pomocą papieru.
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski to instytucja o szczególnej historii: 25 lat kształtowania języka sztuki najnowszej. „Nadal chcemy to robić. Zwracać uwagę na transdycyplinarność sztuki, jej rolę społeczną, inicjować powstawanie dzieł sztuki poprzez współpracę z artystami i tworzenie programów rezydencyjnych. Będziemy poszukiwać miejsca sztuki we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Traktujemy zatem Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski jako przestrzeń poszukiwań artystycznych, badań i eksperymentów. Te wszystkie elementy będą obecne na pierwszej w nowym sezonie wystawie kurz / dust / غبار,” mówi Małgorzata Ludwisiak, dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.
Osobnym bohaterem wystawy będzie jej scenografia. Przygotowywana przez Krzysztofa Skoczylasa – architekta krajobrazu, architekta i grafika, działającego na pograniczu dyscyplin projektowych i artystycznych – utrzymana w czarnych tonacjach wykorzystywać będzie elementy obecne w każdej instytucji kultury. Zapomniane kubiki, niewykorzystane elementy scenograficzne i inne znaleziska zebrane przez lata w magazynach Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski zyskają drugie życie, stanowiąc architekturę wystawy kurz / dust / غبار, podkreślając wymowę prac. Ważnym elementem wystawy będzie również dźwięk. Podczas otwarcia wystąpi libański zespół Praed, założony w 2006 roku przez Reada Yassina i Paeda Concę. W swojej twórczość Praed wykorzystuje arabską muzykę popularną, free jazz i elektronikę, w każdej z nich tropiąc wątki transowe. Występowali między innymi w Anglii, Szwajcarii, Egipcie, Holandii czy Kanadzie. Miesiąc po występie na wernisażu wystawy kurz / dust / غبار rozpoczynają trasę po Japonii.
Wystawa kurz w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
