Ogród Miejski Jazdów

U–jazdowski / Program / Projekty społeczne / {Ogród Miejski... / Ogród Miejski Jazdów

05/06-30/11/2018

projekt

Naturomorficznie

Tegoroczny Ogród Miejski Jazdów ma, w odróżnieniu od poprzednich, funkcjonalnych edycji projektu – charakter poznawczy. Widzowie wspólnie z artystami, a także botanikami z sąsiadującego Ogrodu Botanicznego przyglądają się naturze w środowisku miejskim. Mogą uczestniczyć w warsztatach, spotkaniach i obserwacjach terenowych – czy to na platformie umieszczonej w koronach drzew, czy w paralaboratorium znajdującym się pod ziemią (w Cysternie). Pod „artystyczną i botaniczną lupę” jest wzięta przestrzeń parkowa wokół budynku Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski; działania są prowadzone od wiosny do jesieni.
- Ostatnie zmiany w prawie o ochronie przyrody w Polsce ożywiły debatę społeczną na temat odpowiedzialności za środowisko naturalne i nieuniknionej zależności człowieka od natury. Zaowocowało to m.in. refleksją nad statusem drzew w mieście, szczególnie w Warszawie, gdzie nie mogą się one dobrze ukorzenić z powodu dużej ilości wojennych zgliszczy w glebie. Sprowokowało to wiele pytań: o różnice w metodach leczenia drzew w zależności od tego, czy jest to Puszcza Białowieska, czy metropolia, jak chociażby Warszawa; o zachowanie bioróżnorodności; o podmioty i urzędy odpowiedzialne za dbałość o przyrodę, szczególnie w dobie zapaści ekologicznej. Interwencje artystyczne i działania interdyscyplinarne prowadzone w ramach projektu Ogród Miejski Jazdów podejmują i rozwijają te wątki.
W ramach projektu termin „natura” jest używany w sposób wieloraki – zarówno w znaczeniu środowiska naturalnego, przyrody, jak i zespołu cech danego miejsca czy osoby. Bo czy parę drzew i skrawek trawnika poprzecinany pajęczyną asfaltowych ścieżek, ulokowany między jezdniami trasy szybkiego ruchu, może pretendować do miana natury? Na potrzeby projektu powstał też nowy, pseudonaukowy termin naturomorfizm, rozumiany jako przeciwieństwo antropocentryzmu, czyli sytuowania człowieka w centrum kosmosu i przystosowywania jego najbliższego otoczenia do jego potrzeb. Naturomorficzny przedstawia więc perspektywę odwrotną, w której człowiek zmuszony jest do adaptacji wobec przyrody i do innych, nie-ludzkich istot biosfery. Sytuacja ta wydaje się tak odległa i paradoksalna, jak paradoksalna jest pretensja miejskich trawników do miana natury. Z innej strony, jak podaje National Center for Biotechnology Information w Stanach Zjednoczonych, człowiek i drzewo współdzielą aż 64% genotypu.
- Podczas wydarzeń Ogrodu Miejskiego Jazdów widzowie mogą przyjrzeć się nie tylko roślinności w parku otaczającym Zamek Ujazdowski. Pod lupę są wzięte też różnorodne grupy organizmów współzależnych od jej rozwoju – grzyby, owady, ptaki oraz materia nieorganiczna. Specjalnie w tym celu w koronach drzew została zbudowana platforma do obserwacji (projekt Anny Siekierskiej i Macieja Siudy), na której będą prowadzone warsztaty i badania botaniczne. Inwentaryzacja drzew w parku otaczającym U–jazdowski przyjeła formę instalacji przestrzennej zatytułowanej Pierśnice, ukazującej fenomeny i bioróżnorodność flory Jazdowa. Jest to, jak podpowiada tytuł, pierścienie umiejscowione na drzewach, opisujące ich cechy charakterystyczne. Jedno z chorujących drzew otrzyma immunitet – zostanie założona na nim specjalna proteza, by podtrzymać jego żywotność jak najdłużej.
Iza Tarasewicz przygotuje pracę landartową o charakterze użytkowym. Będzie to miejsce odpoczynku, roztopienia się w pejzażu, a przede wszystkim współdzielenia miejsca i czasu z innymi osobami, ale też nie-ludzkimi organizmami w parku, przestrzeń do afirmacji i wyciszenia. Duet Juan Duque i Sam de Vocht odzyskują na powrót przestrzeń dla natury. Ich akcja performatywna odbyła się na zaprojektowanych przez nich spekaers’ corners, czyli popularnych w Anglii miejscach w przestrzeni publicznej służących obywatelskim wypowiedziom i otwartej debacie. Karolina Ferenc natomiast stworzyła w Cysternie paralaboratorium, w którym na co dzień eksperymentowała z glebą. Do udziału w projekcie zaproszeni zostali także pracownicy administracji publicznej i różne podmioty odpowiedzialne za zieleń miejską. Podczas serii spotkań warsztatowych eksperci wypracują metody pracy z zielenią na Jazdowie.
Swoistym podsumowaniem tegorocznej edycji projektu będzie film dokumentalny Kacpra Bartczaka.
- Na ile uda się widzom przyjąć perspektywę naturomorficzną i spojrzeć nieco inaczej na układ sił w przyrodzie? Z pewnością pierwszym krokiem do osiągnięcia tego celu jest bliższe poznanie natury i jej morfologii, do czego będzie sposobność podczas najbliższych miesięcy na Jazdowie.