Codzienne formy oporu – Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Latem i jesienią na rezydencji artystycznej w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski przebywa trójka artystów. Mirna Bamieh to performerka i szefowa kuchni z Jerozolimy. Mohammad Saleh, który mieszka na co dzień w Betlejem jest praktykiem permakultury, projektantem i edukatorem. Karolina Grzywnowicz jest artystką wizualną, której praktyka bazuje na badaniach z wykorzystaniem materiałów archiwalnych, wywiadów i relacji ustnych.

W ramach rezydencji w U–jazdowskim prowadzimy badania i projektujemy sytuacje, w których ludzie pochodzący z różnych środowisk geograficznych, kulturowych i politycznych mogą się od siebie wzajemnie uczyć i wymieniać doświadczenia. W ten sposób budujemy relacje między osobami, które w innych warunkach prawdopodobnie nie miałyby okazji się spotkać.

Dzięki zakrojonemu na kilka lat projektowi Codzienne formy oporu artyści z Europy mogli przebywać przez kilka miesięcy w Palestynie, ucząc się i badając tamtejszą rzeczywistość.

Karolina Grzywnowicz przywiozła z Palestyny pieśni śpiewane w obozach dla uchodźców, które opowiadają o wygnaniu. Podczas rezydencji w U–jazdowskim Grzywnowicz zajmuje się ich opracowaniem. Nie porzuciła też zainteresowań, które odzwierciedlają jej ostatnie prace, ukazujące rośliny w kontekście społecznym i politycznym, często nasyconym przemocą.

Dla palestyńskich artystów rezydencje w U–jazdowskim są okazją do rozwijania wątków, którymi zajmują się w swojej codziennej praktyce. Mirna Bamieh po otrzymaniu dyplomu kucharza zaczęła realizować społecznie zaangażowane projekty Potato Talks i Palestine Hosting Society. Wykorzystuje w nich jedzenie jako medium artystyczne. W projekcie Palestine Hosting Society bada palestyńską kulturę kulinarną, a szczególnie te potrawy, które przygotowuje się coraz rzadziej. Bamieh interesują niepokoje społeczne, ograniczenia we współczesnych dylematach politycznych oraz polityka znikania i produkcja pamięci.

Podczas rezydencji w Polsce Mirna Bamieh przygotowuje instalację, którą od połowy września będzie można oglądać w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, oraz performans, który odbędzie się 5 października. Odwołuje się w nich do koncepcji konserwacji i fermentacji, którą traktuje nie tylko jako kulinarną praktykę, ale również jako metaforę społeczną związaną z kolonializmem, śmiercią i seksualnością. We wrześniu poprowadzi także warsztaty dla młodzieży i seniorów.

Mohammad Saleh od ponad dekady działa w obszarze agroekologii. Współtworzył wiele projektów ekologicznych, w tym przeprowadzony na zlecenie Miasta Ramallah Yaleekom. W jego ramach opracował pięć modeli samowystarczalności dla palestyńskich obozów uchodźczych. W swoich działaniach kładzie nacisk na to, w jaki sposób człowiek może odzyskać kontakt z naturą oraz jak może uczyć się od natury, by żyć z nią w zgodzie. Podczas rezydencji w Polsce Saleh poznawał podlaską przyrodę – jeziora, łąki, Puszczę Białowieską. Jego pobyt zwieńczy udział w zgromadzeniu – pierwszej publicznej odsłonie projektu Codzienne formy oporu.

Na początku października w U–jazdowskim spotka się międzynarodowa grupa artystów, palestyńskich badaczy, reprezentantów instytucji artystycznych oraz wszystkich dotychczasowych rezydentów projektu. W specjalnie zaaranżowanej przez Mirnę Bamieh przestrzeni uczestnicy zgromadzenia będą rozmawiać o doświadczeniach wynikających z tymczasowego pobytu i mieszkania w Palestynie, wadze i znaczeniu wspólnoty, gościnności i partycypacji, a także roli artystów, sztuki i instytucji artystycznych w tym trudnym politycznie i społecznie kontekście. Wydarzenia będą otwarte dla publiczności.

Zwieńczeniem projektu będzie zbiorowa wystawa Codzienne formy oporu, która zostanie otwarta 24 kwietnia 2020.